Hefboom In partnerschap

Onze hele handelen gebeurt in afstemming met de belangrijkste mensen in de ontwikkeling van kinderen: de ouders. Verder werken we samen met organisaties, instellingen, voorzieningen en diensten actief op diverse levensdomeinen. We slaan bruggen tussen onderwijs en buurt, onderwijs en welzijn. 

Hieronder vind je materiaal, inzichten, ideeën, interviews, onderzoeksresultaten, tools … die je kunnen inspireren.

Lees hier de tekst vanuit het project ‘Kleine Kinderen Grote Kansen’ met de opleidingen kleuteronderwijs.

banner bij Hefboom In partnerschap
terug naar overzicht

PARTNERSCHAP MET OUDERS

Rond zelfsturing aan de slag? Samen met ouders natuurlijk!

Als leerkracht merk je zelf vaak veel op, maar heb je er ook al aan gedacht ouders te betrekken in deze boeiende zoektocht naar wat voor welke kleuter werkt?

Ouders én de ouder-schoolsamenwerking hebben namelijk een grote impact kunnen hebben op de EF-ontwikkeling van kinderen.

In dit artikel geven Lien Ooghe, Sanne Feryn en Michèle De Groote (Odisee) een aantal tips om met ouders aan de slag te gaan rond de zelfsturing van hun kleuter. Enerzijds kan het belangrijk zijn ouders te informeren of te betrekken, anderzijds kunnen ouders ook een sterke bron van informatie en inspiratie zijn.

Het kinderrechtenkader als uitgangspunt voor meer sociale gelijkheid. Presentatie Lerend Netwerk 28 mei 2021

In deze sessie schetsen Charlotte Van Calster (UNICEF België), Goedroen Juchtmans (HIVA, KuLeuven) en Lien Labee (HoGent) hoe het kinderrechtenkader gehanteerd wordt als uitgangspunt voor meer sociale gelijkheid op school: participatie van leerlingen en ouders.

Bekijk hier de presentatie

Bekijk hier de opname

12 sleutels voor een goede ouder-school-relatie

Kennen jullie de 12 sleutels uit de publicatie 'Ecoles maternelles et familles en situation de précarité. Ensemble pour accompagner l'enfant dans son parcours scolaire'. In deze vertaalde (Nederlandstalige) brochure van het VBJK lees je er alles over. Deze sleutels zijn de uitkomst van een project van de Koning Boudewijnstichting waarbij ouders tot 12 belangrijke voorwaarden komen die van belang zijn voor een goede ouder-school-relatie (Fondation Roi Baudoin, 2013).

Gedurende projectjaar 2020-2021 realiseerde Arteveldehogeschool het project "Warme partnerschappen met kwetsbare ouders in functie van gelijke onderwijskansen". Lees meer in dit artikel (donderdag 18 augustus 2021). Daarnaast werden de ideeën en good practices verzameld rond 12 sleutels of voorwaarden voor een goede school-ouder-samenwerking. Inspiratie om hiermee aan de slag te gaan vind je op deze website

Reflecteren jullie op school ook eens over de ouder-schoolsamenwerking aan de hand van de ‘12 sleutels’ opgesteld door ouders zelf? Doen!

Rijk partnerschap met ouders

Hoe kunnen wij werken aan een rijk partnerschap met ouders? En waarom is dat zo belangrijk voor de kinderen? Prof. Onderwijskunde Ruben Vanderlinde en Katrien Van Laere keken mee in de kleuterklas en school van juf Jelke. Bekijk hier de video.

Het artikel kan je lezen op: https://www.klasse.be/134979/hoe-bouw-je-rijke-relatie-met-ouders/

Benieuwd hoe jij scoort op je relaties met ouders? Doe de zelfscan.

Partnerschap met ouders

Hoe kun je laaggeletterde, anderstalige ouders betrekken bij het schoolleven? Hoe zorg je - na coronatijden - voor een verhoogde toegankelijkheid van je school als ontmoetings- en leerplek voor ouders? Annemie Van Beirendonck is een doorgewinterde NT2-leerkracht en begeleidt zogenaamde Kaap-groepen in Antwerpen, waarbij anderstalige ouders Nederlandse lessen volgen op de school van hun kind én eigenhandig een project op poten zetten. Meer weten? Bekijk via deze link het interview met Annemie.

Presentatie Lerend Netwerk 18 februari 2020: "Ik wil weten wat mijn kindje doet in de klas!" Inzetten op participatie van laaggeletterde, anderstalige ouders - Annemie Van Beirendonck (CVO Encora & Kaap, Algemeen Onderwijsnetwerk Antwerpen) en dr. Carolien Frijns (Arteveldehogeschool & KU Leuven, auteur De vliegtuigklas) Lees hier het abstract - Bekijk hier de presentatie

Van ouderbetrokkenheid naar ouder-schoolsamenwerking in 2020

Lees hier de blog over de kleine acties met grote effecten: ..een goede ouder-schoolsamenwerking draagt bij tot een succesvollere schoolloopbaan bij kinderen (Fukkink & Oostdam, 2016; Pameijer, 2010; Van den Branden, 2017).
Enkel wanneer men op maat van een diversiteit aan ouders werkt (financieel, cultureel, sociaal) zal men de sociale ongelijkheden tussen ouders kunnen uitdagen in plaats van bevestigen (De Mets et al., 2018).
Warm Welkom Wederkerig - AMIF-project (lees hieronder meer hierover)

Warm, welkom en wederkerig

Op de website van VBJK kan je dit boek downloaden: https://vbjk.be/nl/nieuws/2018/12/warm-welkom-wederkerig 

'Warm, welkom en wederkerig' is hét inspiratieboek voor kleuterscholen om te werken aan een goede, wederkerige ouder-schoolsamenwerking.

Zeven proeftuinen – bestaande uit kleuterscholen, voorschoolse voorzieningen en externe partners – zijn ingestapt in het AMIF-project 369 ‘kleuterparticipatie via ouderbetrokkenheid’. Zij hebben twee jaar (2017-18) geëxperimenteerd met nieuwe vormen en acties inzake een goede ouderschoolsamenwerking. Door een toenemende diversiteit aan gezinnen in onze samenleving worden scholen immers uitgedaagd om het ‘routineuze’ handelen te doorbreken, en om in dialoog te gaan met ouders die niet of onvoldoende vertrouwd zijn met ons kleuter-onderwijssysteem.

Dit boek wil andere kleuterscholen inspireren, en bij uitbreiding het lager onderwijs, de kinderopvang en preventieve gezinsondersteuning, en alle schoolnabije en externe partners die van ver of dicht betrokken zijn bij de ondersteuning van gezinnen met jonge kinderen. Het staat boordevol praktijken en verhalen uit de proeftuinen, tips en suggesties om zelf ook aan de slag te gaan.

Luister hier naar de podcast met dr. Katrien Van Laere over ouder-school relatie

Over de streep

Door wie? VBJK
Voor wie? scholen, kinderopvang, lerarenopleiding
Inhoud: 

Guust, Noë en Anna-Lisa zetten hun eerste stappen in de kleuterschool. ‘Dat kan zo overweldigend zijn dat het lijkt alsof je op een andere planeet terechtkomt,’ zegt kleuterleerkracht Bart. Deze documentaire volgt drie kinderen die samen met hun ouders de tijd en ruime krijgen om de nieuwe klas en schoolcontext te ontdekken. Zo groeit het onderlinge vertrouwen: Guust, Noë en Anna-Lisa stappen met steeds meer plezier naar de kleuterschool.

Met deze film wil VBJK tonen hoe ouders en medewerkers elkaar letterlijk en figuurlijk 'over de streep’ trekken. Over de streep van het klaslokaal: ouders zijn altijd welkom. En ook over de schotten tussen onderwijs en kinderopvang heen: collega's binnen en buiten de schoolpoort werken nauw samen om voor elk kind maximale ontplooiingskansen te realiseren.

De film kun je gratis bekijken. De bijhorende handleiding om met je schoolteam aan het welbevinden van jonge kleuters te werken, kun je daar ook gratis downloaden. 

 
Meer info: https://vbjk.be/nl/publicaties/over-de-streep  

Bekijk hier: https://vimeo.com/238170681  

‘Kleine kippen in de klas?’ Inzetten op sterke relaties tussen school en anderstalige ouders

Bij sommige ouders zat je de afgelopen weken virtueel in de woonkamer. Andere ouders waren wellicht van de digitale radar verdwenen. Hoe knoop je de banden aan met ouders nu de kleuters weer naar school komen? Hoe versterk je warme relaties met anderstalige ouders? Lees hier. 

Hoe een koffiemoment het zelfbeeld van kansarme ouders opkrikt

“Als kansarme ouders voelen: ‘het zal met mijn kind op school net zo gaan als bij mij’, dan heb je een bruggenbouwer nodig die hun het nodige vertrouwen geeft.” Dat zegt prof. Patrick Meurs. Hij volgt de ontwikkeling van jonge kinderen in armoede.

Je mag altijd bij me komen

De documentaire 'Je mag altijd bij me komen' kan je bekijken op https://www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2017/oktober/je-mag-altijd-bij-me-komen.html 

Nezhlya is ‘brugfiguur’ op De Toverberg, een kleurrijke basisschool in Gent. Nezhlya kent iedereen en iedereen kent Nezhlya; ze bouwt de brug tussen school en thuis, waar vaak sprake is van armoede, sociale onzekerheid en een laag opleidingsniveau van de ouders.

Maar hoe krijg je ouders betrokken bij de school als ze als nieuwkomer niet of nauwelijks Nederlands spreken, weinig zelfvertrouwen hebben of als ze worstelen met hun bestaanszekerheid? Nezhlya's deur staat altijd voor ze open. Ze luistert, wordt in vertrouwen genomen en ze helpt hen op weg. Het is niet voor niets dat de Stad Gent al twintig jaar inzet op de inmiddels ruim 42 brugfiguren in de stad.

20 jaar brugfiguren

Deze publicatie kan je hier raadplegen: https://demos.be/sites/default/files/wij_slaan_de_brug_-_finale_versie_voor_verspreiding.pdf

De publicatie geeft een zeer tastbare inkijk in de Gentse brugfigurenwerking en biedt een leidraad om als stad, dienst, school, individuele leerkracht of ouder zelf aan de slag te gaan en nog beter samen te werken aan ouderbetrokkenheid. Doel van het boek is om het Gentse succesverhaal breed navolging te laten krijgen. 
 
In de publicatie lichten de grondleggers van de brugfigurenwerking het ontstaan van het project toe, benadrukken onderzoekers van het Steunpunt Diversiteit en Leren het belang van brugfiguren en ouderbetrokkenheid en wordt de aanpak van de brugfiguren uitgelegd aan de hand van vier kernwaarden: vertrouwen opbouwen, verbinden, versterken en positief communiceren. Verderop in het boek komt het belang van bruggen bouwen aan bod en beantwoorden de coördinatoren en coaches van de Gentse brugfigurenwerking alle mogelijke praktische en organisatorische vragen over de job van brugfiguur. 

Overbruggen

‘Overbruggen’ is een documentaire, die wil inspireren en kapstokken bieden. Hoe kan een organisatie het engagement opnemen om structureel mee te werken aan het realiseren van bruggen in de strijd tegen armoede en het realiseren van grondrechten.

Met deze documentaire richten we ons naar mensen die voor beweging kunnen zorgen binnen hun organisatie of in de samenleving. Wat kan en moet een organisatie doen om tot duurzame bruggen te komen? Om structurele oplossingen te realiseren? Om, zoals iemand het zegt in de documentaire ‘niet telkens opnieuw water naar de zee te dragen’?

Hoe kan je dus, in de taal van onze documentaire, een brugorganisatie zijn?

http://www.overbruggen.be/

Kleutergewijs: in september starten met kinderen, én met hun ouders!

"Katrien Van Laere (Vernieuwing in de Basisvoorziening voor Jonge Kinderen, VBJK) en Ruben Vanderlinde (Prof. Onderwijskunde Universiteit Gent) zijn van mening dat deze relaties tussen ouders en leraren de dag vandaag steeds belangrijker zijn geworden, te meer omdat we leven in een superdiverse samenleving, waardoor de beeldvorming omtrent onderwijs verschilt van persoon tot persoon en van groep tot groep (Klasse, 2018). Vandaar, zo pleiten zij, is het net van belang om het contact tussen leerkrachten en ouders in de schoolse context zo makkelijk en laagdrempelig mogelijk te maken. Op die manier kunnen ouders zelf ervaringen opdoen met het schoolse gebeuren van hun kind, en kunnen ze zich er iets bij voorstellen wat zo’n schooldag allemaal inhoudt. Van Laere en Vanderlinde (2018) wijzen tevens op het belang van wederzijds contact, bij voorkeur op een informele manier, om tot echte verbinding en relatie te komen (Klasse, 2018). Niet enkel de ouders die meer te weten komen over de klas en de school, maar zeker ook de leraar die interesse toont en meer te weten komt over de ouders en het gezinsleven. Vanderline (2018) stelt tevens dat kleine, informele contacten vaak voor ouders en kinderen uit meer kwetsbare milieus enorm belangrijk zijn om hefbomen te creëren binnen onderwijs." Lees hier verder het blogbericht op Kleutergewijs.

Zeg niet te snel: ‘Kansarme ouders zijn niet geïnteresseerd'

De meeste leraren komen zelf uit een middenklassegezin. Juf Sarah niet. Thuis hadden ze het niet breed en ze maakte het allemaal mee: de scheiding van haar ouders, het overlijden van haar vader, schulden en deurwaarders… Ondanks alles maakte Sarah de overstap van het beroepsonderwijs en werd ze kleuterjuf. “Het leverde me enkele speciale antennes op waarmee ik kijk naar kleuters.” 

Anders kijken naar kansarme ouders

Bijna 1 op de 5 kinderen jonger dan 18 jaar in België leeft in een gezin met een inkomen onder de armoederisicodrempel. Hoe kan een school kinderarmoede aanpakken? “Het begint met de bril waardoor je kijkt naar kansarme ouders”, zeggen ze bij basisschool De Boomgaard in Hasselt. Hoe doen ze dat dan?

Ontmoeten is simpel, Naomi Geens

Door wie: VBJK
Voor wie: kinderopvang, scholen, lerarenopleiding

Inhoud: 

In het boek Ontmoeten is simpel. Maar niet altijd gemakkelijk (2017) gaan de auteurs in op het belang van kleine, dagdagelijkse ontmoetingen met gezinnen. Wie elke dag werkt met kinderen, werkt ook met gezinnen waarbij de professionals oog moeten hebben voor de 'ontmoeting' met en tussen ouders. Vanuit de idee dat kleine ontmoetingen tussen mensen waardevol zijn, onderzocht Naomi Geens (2016) de interactie tussen ouders en professionals. Het belang van deze interactie beschrijft ze aan de hand van de metafoor van het koffie schenken. 

Meer info: https://vbjk.be/nl/publicaties/ontmoeten-is-simpel

De kracht van sociaal kapitaal: een goede school verbindt

Onderzoeker Roger Goddard (Ohio State University, 2018): “Scholen moeten intentionele inspanningen doen om sociaal kapitaal op te bouwen. Dat mogen we niet aan het toeval overlaten.”

Babbelboom: methodiek tot wederzijds gesprek met ouders

De Babbelboom, een methodiek om een wederzijds en evenwaardig gesprek te voeren, werd ontwikkeld dankzij een boeiende samenwerking tussen heel wat projectpartners. Onder begeleiding van Kind & Gezin werkten GO! BS Balder, GO! BS De Buurt, GO! BS Nellie Melba, Brusselleer centrum voor basiseducatie, HOPON (dienst van Solidariteit voor het gezin vzw),
Onderwijscentrum Brussel, GO! Ouders en GO! Scholengroep Brussel samen de methodiek uit. Lees hier meer info.

Website OCBrussel

Onderwijscentrum Brussel maakte in 2020 hun website bekend over kwaliteitsvolle interacties en communiceren met ouders. Ze inspireerden zich op het project en de output van Kleine Kinderen Grote Kansen. Hier verwijzen ze ook expliciet naar toe als bron. Bekijk hier hun website

Wiegelied voor Hamza

Door wie: VBJK
Voor wie: kinderopvang, scholen, lerarenopleiding

Inhoud: 

Een tocht langs verschillende kindercentra in Europa toont medewerkers die dagelijks inzetten op diversiteit en ontmoeting. Welke initiatieven nemen ze om kinderen en ouders gelijke kansen te geven? Hoe communiceren ze met gezinnen in een meertalige context? Wat doen ze extra voor het welbevinden van kinderen en ouders met een andere culturele achtergrond? In de film geven professionals concrete tips: achter de schermen tonen ze hoe ze op kleine schaal werken aan een warme en democratische samenleving. Moeders en vaders getuigen hoeveel dit voor hen betekent.

Meer info: https://vbjk.be/nl/publicaties/wiegelied-voor-hamza

Ontmoetingsfunctie voor kinderen en ouders in de Huizen van het Kind

Door wie? Kind en Gezin, VBJK
Voor wie? kinderopvang

Inhoud:

Zeer veel initiatieven organiseren een vorm van ontmoeting. Om meer duidelijkheid te krijgen rond het begrip ontmoeting en de mogelijke betekenis voor de Huizen van het Kind, voerde het VBJK in opdracht van Kind en Gezin onderzoek naar de rol die ontmoeting zou kunnen spelen in de Huizen van het Kind. Het doel was de ontwikkeling van praktijkgerichte modellen voor de ontmoeting tussen kinderen en ouders in de Huizen van het Kind. De brochure behandelt het belang van ontmoeting (als pijler van de preventieve gezinsondersteuning), het ‘kleine ontmoeten’ en hoe dat tot stand kan komen (bouwstenen), diverse ontmoetingsinitiatieven, …

Meer info: https://vbjk.be/nl/projecten/ontmoeting-hvhk

Het Participatiehuis: Of over hoe school, kinderen EN ouders de handen in elkaar slaan.

Ouderbetrokkenheid en –participatie een duwtje in de rug geven: een kijkwijzer

Hoe begin je daar dan aan? Of hoe breng je in beeld wat er op jouw school al gebeurt? Wel, de 3 ouderkoepels (GO! Ouders, KOOGO en VCOC) hebben een kijkwijzer ontwikkeld, namelijk ‘Het Participatiehuis’ (Creten, P., 2019 in Klasse). Het participatiehuis kan je gebruiken om te reflecteren over de huidige betrokkenheid en participatie van ouders op school. Aan de hand van het huis kan je immers in kaart brengen wie welke acties reeds onderneemt, en welk soort van betrokkenheid en/of participatie er reeds is. Lees hier meer. 

Ouderparticipatie op je school een boost geven

Alle ouders aan boord: 9 tips
Straffe koffie, de mèt, open klas, brugfiguren en een ladies night. “Wij willen alle ouders aanspreken, wat hun achtergrond ook is.” Zo doen directeur Karlien en haar team dat.

Ouderparticipatie bij de opvang

Door wie: Kind en Gezin
Voor wie: kinderopvang

Inhoud: 

Ouderparticipatie hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het is in de eerste plaats een houding: ouders helder informeren, ouders toegang geven tot de lokalen waar de kinderen verblijven, met hen overleggen, … Er zijn tal van interessante thema’s om met een groep ouders te bespreken: de aankoop van speelgoed, een uitstap met de kinderen, de organisatie van een feest, de herinrichting van de buitenruimte, het uitwerken van de verwelkoming van nieuwe ouders, het weekmenu …

Meer info:

Tips en aandachtspunten voor een goede samenwerking met ouders vind je hier: https://www.kindengezin.be/nl/professionelen/sector/kinderopvang/kwaliteit-de-opvang/samenwerken-met-ouders

BRUGGEN TUSSEN ONDERWIJS EN BUURT, TUSSEN ONDERWIJS EN WELZIJN

Kinderbegeleiders in het kleuteronderwijs. Presentatie Lerend Netwerk 28 mei 2021

In deze sessie presenteren Sandra Van der Mespel (VBJK), Sabine Vanhoute (Karel de Grote-hogeschool Antwerpen), Kaat Verhaeghe/Leen Rosiers (Erasmushogeschool Brussel) en Erika de Bonte (zorgcoördinator basisschool Maria Boodschap) het project "Kinderbegeleiders in het kleuteronderwijs. Samenwerken en samen professionaliseren. This is not a toolbox!".

Bekijk hier de presentatie en een introductie van het project

Bekijk hier de opname

Kansrijk opgroeien als recht van elk kind. Presentatie slotevent 5 oktober 2020

Over de nood aan sterke bruggen tussen onderwijs en welzijn. Professor Bruno Vanobbergen, directeur Agentschap Opgroeien

Kijk hier naar de lezing 

PowerPoint-presentatie

Verbinding om maximale ontwikkelingskansen te bieden. Presentatie Lerend Netwerk april 2020

An Claeys van Onderwijscentrum Brussel (algemene coördinator Brede School) vertelt het verhaal van Brusselse Brede Scholen en 'kijkt over het muurtje'. Kijk je mee? Fien Sambaer maakte illustraties. 

Reacties of vragen? an.claeys@vgc.be   of fien.sambaer@vgc.be   of onderwijscentrumbrussel@vgc.be   

Leer wandelend de schoolbuurt (en je leerlingen) kennen

Hoe breng jij de buurt naar binnen? Leer jij ook wandelend de schoolbuurt en je leerlingen kennen?
Aansluiten bij en het benutten van de aanwezige diversiteit in de klas en de samenleving zijn sleutels om betekenisvol onderwijs te creëren voor alle kinderen. Lees hier

Sociale wandeling voor schoolteams en stadsdiensten

Door wie? bachelor kleuteronderwijs Odisee Aalst i.s.m. lokale stedelijke actoren in Aalst
Voor wie? scholen en sociale diensten

Inhoud: 

Doel: directies en zorgcoördinatoren in contact brengen met lokale sociale actoren zodat de eerste de werking van deze laatsten wat leren kennen. 

Meer info:

Kan je hier lezen

Ubuntu

Door wie: VBJK
Voor wie: kinderopvang, scholen, lerarenopleiding

Inhoud: 

De filosofie uit Sub-Saharisch Afrika draait om toewijding tussen mensen onderling. Tierlantuin werkt sinds jaar en dag aan ubuntu: in een druk bevolkte wijk waar veel gezinnen met een maatschappelijk kwetsbare achtergrond wonen, werken aan de sociale cohesie tussen professionals kinderen, ouders en buurtbewoners. Deze thema's komen aan bod: verankerd in de buurt, kinderen en ouders samen welkom, inzetten op kwaliteit, kinderen verbinden met elkaar, bouwen aan het collectief.

Meer info: https://vbjk.be/nl/publicaties/ubuntu

Partners in opvoeding

Door wie: VBJK
Voor wie: kinderopvang, scholen, lerarenopleiding

Inhoud:

Professionals die met heel jonge kinderen werken, doen dat steevast in overleg met de gezinnen waar die kinderen opgroeien. In de kinderopvang van baby’s en peuters focussen verschillende boeken en films op dat partnerschap met ouders. Wat werkt en niet werkt in die samenwerking met ouders, in het omgaan met diversiteit, het overleg met partnerorganisaties en de samenwerking met de buurt, is zinvol om mee te nemen naar het kleuteronderwijs.

Omdat jij het kind in groep kent en de ouders hun kind thuis kennen, kan er een soort bondgenootschap van gedeeld opvoeden ontstaan waarbij ouders de eerste opvoeder zijn. Hoe werk je daaraan?

Meer weten: https://vbjk.be/nl/publicaties/kinderopvang-en-ouders-partners-in-opvoeding

terug naar overzicht